Đặc biệt mô hình dân số mới với tên gọi: “Mô hình chiến dịch truyền thông lồng ghép với cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) và nâng cao chất lượng dân số được người dân bước đầu đã chấp nhận. Đây được xem là thành công lớn.

Tại hội nghị tổng kết ngành Dân số năm 2014 mới đây cũng đúng vào dịp kỷ niệm ngày truyền thống của ngành 26/12, niềm vui lộ rõ trên gương mặt của đội ngũ những người làm công tác dân số huyện nhà. Bởi  cách đây hơn 1 năm tại diễn đàn bàn về chiến lược dân số của huyện, mọi người còn lộ rõ nỗi băn khoăn lo lắng với đánh giá của tổng cục dân số Việt Nam: “Tổng kết thực tiễn 50 năm thực hiện nhiệm vụ Dân số-KHHGĐ đã đặt ra yêu cầu mới, cam go cho ngành Dân số nói riêng và toàn xã hội nói chung là: Chiến lược Dân số và sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn năm 2011-2020 là: “Nâng cao chất lượng Dân số, cải thiện tình trạng sức khỏe sinh sản, duy trì mức sinh thấp hợp lý, giải quyết tốt những vấn đề về cơ cấu dân số và phân bố dân số, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước””. Điều đó cho ta thấy rằng: Chiến lược dân số trong giai đoạn này có một hướng đi mới bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ duy trì mức sinh hợp lý, chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ, công tác Dân số còn nhấn mạnh đến nâng cao chất lượng dân số, chất lượng giống nòi. Bên cạnh đó, nguồn kinh phí đầu tư cho các chương trình mục tiêu về dân số cũng bị cắt giảm đáng kể.

Như vậy, cùng một lúc công tác dân số của huyện phải giải quyết 2 vấn đề lớn là triển khai thực hiện mô hình dân số mới phù hợp với thực tiễn và nguồn kinh phí cho hoạt động. Do vậy, sự lo lắng của những người làm công tác dân số hồi đầu năm 2014là hoàn toàn có cơ sở. Nhưng với sự nỗ lực không mệt mỏi của những người làm công tác dân số huyện nhà có được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, sự trợ lực của các ban ngành, đoàn thể huyện đến cơ sở đã tiếp thêm nguồn cho họ. Nhờ vậy đã huy động được toàn xã hội vào cuộc đồng bộ.

Thảo luận tại Hội nghị tổng kết ngành dân số 2014, các chuyên trách dân số xã, thị trấn đã chia sẻ nhiều cách làm hay, nhiều kinh nghiệm được đúc rút trong quá trình thực hiện, đó là sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của cấp lãnh đạo. Nếu trước đây, cơ sở phần lớn trông chờ vào nguồn kinh phí của các chương trình mục tiêu Quốc gia cho hoạt động của Dân số thì năm 2014, các địa phương có sự đầu tư đáng kể so với từ trước tới nay với 171.047.000 đồng. Có xã đầu tư thêm cho ngành Dân số từ 12 đến 15 triệu đồng. Tuy nhiên cũng có ý kiến khác như: Tam Hải chỉ với mức đầu tư của xã là gần 4 triệu đồng cho năm 2014, nhưng Tam Hải vẫn hoàn thành trên 115% biện pháp KHHGĐ, rồi Tam Mỹ Đông…Điều đó cho thấy sự quan tâm, coi dân số là một mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xã hội của huyện và và các địa phương mà cấp lãnh đạo đã tập trung lãnh, chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ.

Mặt khác, các gói dịch vụ cung ứng khá tốt đó là: Đảm bảo hậu cần phương tiện tránh thai và cung cấp dịch vụ KHHGĐ; Tầm soát các dị dạng, dị tật bẩm sinh và mất cân bằng giới tính khi sinh; Mô hình tư vấn kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân; Nâng cao năng lực truyền thông, kiểm tra, giám sát và đánh giá việc thực hiện cácchương trình; Triển khai tốt Đề án kiểm soát dân số vùng biển, đảo và ven biển đã tác động tích cực đến nhận thức của người dân, từng bước làm thay đổi hành vi trong cộng đồng xã hội. Dịch vụ từ đó cũng dần được mọi người chấp nhận. Và theo đó, hành vi cũng thay đổi từ trông chờ ỷ lại sang tự chăm lo.

Như vậy có thể nói mô hình dân số mới đã dần làm thay đổi nhận thức của người dân; theo đó, tỷ lệ phụ nữ sinh trước tuổi 22 và sau tuổi 35 giảm 63 trường hợp so với năm 2013; chất lượng dân số cũng tăng lên, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm còn 8,15%; giảm 1,1% so với năm 2013; tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng về chiều cao là 15,17%, giảm 1%...

Tại hội nghị này, Ông Phạm Văn Quyện, Phó chủ tịch thường trực UBND huyện – Một lãnh đạo có nhiều năm gắn bó xuyên suốt với công tác lãnh chỉ đạo hoạt động trên lĩnh vực dân số huyện nhà cũng đã bày tỏ: công tác dân số  đã đem lại cho ông nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Những người làm công tác dân số về dự hội nghị cũng bày tỏ cảm xúc: khi mà những năm trước việc vận động đối tượng thực hiện KHHGĐ là rất khó; Rồi mức tăng giảm dân số có lúc thiếu tính bền vững; Nhận thức của người dân còn lạc hậu cứ quan niệm: “trời sinh voi, sinh cỏ”, nhiều cặp vợ chồng  nghèo nhưng sinh nhiều con, thậm chí có cặp vợ chồng sinh đến đứa con thứ 7, thứ 8; Rồi việc tách nhập, nhập tách của ngành Dân dố; Đến sự ra đời của Pháp lệnh dân số và giờ là mô hình dân số mới; Nếu trước đây chỉ là đầu tư cho giảm sinh thì nay chú ý nhiều đến chất lượng dân số; Mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con.

Dẫu đây là hội nghị cuối cùng (trước khi về nghỉ hưu) mà ông Phạm văn Quyện – giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND huyện, kiêm trưởng ban công tác DS-KHHGĐ, nhưng ông vẫn luôn quan tâm đến công tác này và một lần nữa khẳng định: dân số - kế hoạch hoá gia đình (DS-KHHGĐ) có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển đất nước nói chung và huyện nhà nói riêng. Thực hiện tốt chính sách dân số - kế hoạch hoá gia đình là giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và của toàn xã hội; đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa của huyện. Do vậy, mục tiêu chiến lược xuyên suốt là nâng cao chất lượng dân số. Theo đó, mục tiêu dân số năm 2015 của huyện Núi Thành vẫn là duy trì mức sinh hợp lý và mô hình gia đình ít con bền vững đồng thời với nâng cao chất lượng dân số. Trong giai đoạn hiện nay, nhà nước chuyển dần từ phục vụ cho không người hưởng lợi sang dịch vụ trả tiền là hướng đi đúng đáp ứng cho yêu cầu phát triển của xã hội. Sự thay đổi này được xem là giai đoạn bước ngoặt của ngành dân số nói chung và huyện Núi Thành nói riêng. Do vậy, làm thế nào để nâng cao nhận thức làm thay đổi hành vi của người dân về vấn đề này gắn liền với nâng cao chất lượng dân số là rất cần thiết. Nó đòi hỏi sự tập trung lãnh chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, sự vào cuộc quyết liệt đồng bộ của các ngành đoàn thể và tăng cường công tác quản lý dân số./.