Có lẽ các loại cá vụ nam ở vùng biển miền Trung như cá chuồn, cá nục, cá trích, cá cơm… đều rẻ và dễ nấu, dễ ăn. Và các món ăn từ cá chuồn như canh cá chuồn mít non; cá chuồn kho xơ mít; cá chuồn chiên với củ hành, nén, nghệ dầm nước mắm ớt tỏi; rồi cá chuồn nấu canh với khổ qua, dưa hồng hay một loại rau nào khác có trong vườn nhà… đã rất quen thuộc với mâm cơm của mỗi nhà trong những ngày hè nóng nực. Riêng món cá chuồn nấu mít non của xứ Quảng đã đi vào văn học dân gian. Và ai là dân Quảng Nam mà không thuộc lòng hai câu này: “Ai về nhắn với bạn nguồn/ Mít non gởi xuống, cá chuồn gởi lên”.

Nhưng nếu đã là dân Quảng Nam mà không biết đến một món ngon dân dã nữa từ con cá chuồn thì thật đáng tiếc. Món ăn mà tôi đã quen ăn từ thời thơ bé cho đến bây giờ, và vẫn thèm thuồng mỗi khi nhớ đến - đó là món cá chuồn kho với cà chua xanh. Món ăn mà mỗi khi đi chợ thấy có bán cá chuồn tôi lại nôn nao thèm, phải tìm mua cho được mớ cà chua xanh để nấu cùng.

Cá chuồn kho cà chua xanh phải ăn nóng và ăn một bữa mới ngon, không nên để qua bữa sau. Cá chuồn mua về làm sạch vảy, móc mang, cắt khúc chừng hai lóng tay rồi rửa sạch để ráo. Giã một củ hành tím, thêm chút tiêu bột, ớt bột và một muỗng canh nước mắm vào ướp cá. Cà chua xanh rửa sạch, bổ múi cau. Rửa sạch vài trái ớt xanh để bên cạnh. Xong đâu đấy rồi thì bắc nồi nước lên bếp. Nước sôi cho cá vào. Cá sôi chừng ba phút, cho cà chua vào, bẻ đôi ớt xanh cho vào kho cùng với cá và cà chua. Hạ lửa cho nồi cá sôi lăn tăn chừng năm phút là vừa được. Nêm nếm vừa ăn, nhắc xuống, múc ra bát và ăn ngay thôi. Bởi mùi thơm của món này rất kích thích vị giác, chỉ ngửi mùi thôi đã muốn ngồi ngay vào mâm ăn.

Cá chuồn kho cà chua xanh ăn với cơm trắng hay với bún đều ngon. Thịt cá mềm, vị ngọt thanh. Miếng cà chua nấu rục nhưng vẫn giữ nguyên hình dạng ban đầu, cho vào miệng chưa kịp nhai thì vị ngon đã tan trên đầu lưỡi. Nước chan thơm nồng vị cay của ớt xanh, của tiêu bột và hành. Cá ngon, cà chua ngon, đến cái nước kho cá thôi mà chan vào cơm hay bún cũng ngon đến lạ. Cứ hễ bữa ăn nào có món cá chuồn kho cà chua xanh thì nồi cơm nhà tôi cũng vét đến hột cơm cuối cùng. Ăn hết bữa ăn vẫn còn thòm thèm như chưa ăn miếng nào.

Trong thực đơn của một vài nhà hàng ở xứ Huế có món cá dìa nấu cà chua xanh rất được lòng thực khách, và tôi cũng đã ăn một vài lần. Nhưng vị ngon của món cá dìa nấu cà chua xanh của xứ Huế theo tôi không thơm, không ngon như món cá chuồn kho với cà chua xanh của xứ mình mà tôi thường ăn. Theo cảm nhận của tôi, cá chuồn nấu cà chua xanh thêm ớt xanh đậm vị hơn và mùi thơm của món ăn cũng hấp dẫn hơn. Nước kho cá cũng ngon hơn hẳn.

Nếu muốn thử, bạn hãy đi chợ buổi sớm, tìm mua chừng nửa ký cá chuồn, mấy trái cà chua xanh, thêm vài trái ớt xanh và chế biến theo cách mà tôi đã làm. Và tôi tin rằng, sau khi nấu món này một lần, trong mâm cơm hàng ngày của nhà bạn sẽ xuất hiện thường xuyên món cá chuồn kho cà chua xanh vào những ngày mà cá chuồn rộ và trời thì nắng nóng. Món cá chuồn nấu cà chua xanh sẽ giúp giải nhiệt và làm cho bữa ăn ngày hè thêm hương vị.