Lúc này những luống rau mẹ trồng hành, nén, rau ngò, rau diếp cá, rau cải xà lách ... bao nhiêu thứ ngoài vườn xanh um mơn mởn. Những giọt nước li ti như hạt sương lăn tròn trên những tàu lá rau làm cả vườn ánh lên như kim cương. Đàn gà con nghe tiếng tục tục của mẹ chui qua mấy phên rạ rào vườn chạy vội vào phía sau đống rơm tránh rét. Mẹ gà xoè rộng đôi cánh ấp trọn cả đàn con.
Rồi gió về, rồi mưa bay. Mưa như rây bụi. Mưa chếch theo chiều gió, vát chéo một góc nghiêng. Bầu trời, và cả gió cả mưa, xóm làng đã xám với những mái tranh đìu hiu ảm đạm càng như ảm đạm thêm trong mưa bụi. Cánh đồng trở nên mờ ảo xa xôi. Những bóng người cặm cụi mờ dần ngoài đồng xa. Người dong trâu bò, người gánh gồng, và đám trẻ chăn trâu kéo nhau tìm gò bụi tránh những cơn gió hùn hụt thổi. Chúng rủ nhau vơ rơm rạ đốt lửa cho ấm. Những bộ mặt tím tái. Tiếng hít hà run rẩy.
Nhớ những buổi sáng khi thức dậy, tôi đã thấy mẹ cặm cụi xếp những thanh củi chất quanh chái bếp. Mẹ đội nón lá ngăn những giọt mưa phùn đang lất phất bay vào mái tóc pha những sợi sương khói. Và tôi đã mang theo hình ảnh dáng mẹ còm lưng nhẫn nại xếp từng thanh củi trong những ngày mưa phùn tháng Chạp, nén trong tim mình nỗi nhớ thương mà bước chân vào đời.
Mẹ tôi là một người chu toàn. Tết đến không những mẹ lo gạo gấu, thịt cá, bánh kẹo mà mẹ còn lo củi đuốc nữa. Ngày ấy, chưa có dùng bếp ga, bếp từ, bếp điện như bây giờ mà đa số người dân phải dùng bếp củi. Củi trong mấy ngày Tết dùng nhiều hơn ngày thường nên mẹ chuẩn bị từ rất sớm. Củi dùng để nấu bánh chưng, bánh tét, làm bánh, làm mứt, nấu thịt heo nước mắm,… rồi còn nấu nước lá tắm trong chiều Ba mươi Tết cho cả nhà nữa. Mưa phùn tháng Chạp tuy lây rây nhè nhẹ phơ phất nhưng nếu để qua một đêm củi sẽ bị ướt, thấm rất sâu. Để được khô giòn trở về như trước cần phải hong bếp một thời gian dài. Hồi đó ở quê tôi nhà nào cũng có cái giàn bếp để sấy củi. Chẳng cần nói thì ai cũng biết củi ướt mà đem đun nấu thì cực tới cỡ nào. Khói um đặc quánh trắng cả một gian bếp, chui vào trong khóe mắt mẹ ướt sũng, rồi chui qua vách rạ, vách rơm mà bay lên không trung bao la của quê nhà mênh mông bát ngát. Đứng phía bên kia gian nhà lớn, nhìn những lọn khói trắng chờn vờn như đang ghẹo đùa với màn mưa phùn, tôi không khỏi bâng khuâng…
Tháng Chạp mưa phùn! Những hôm được nghỉ học, tôi xuống bếp phụ mẹ nấu nướng. Bữa cơm đạm bạc trôi qua trong tiếng cười nói rôm rả của cả nhà. Tiếng con mèo tam thể cứ một chặp lại “meo” lên làm tôi giật thót mình khi đang chăm chú vớt rau luộc. Mùi sắn, mùi ngô, khoai nướng quyện lẫn mùi khói tạo nên mùi nhớ thương mà bất kể đứa con nào đi xa cũng nhớ về. Mặc kệ mưa phùn giá rét ngoài kia đang rơi, chúng tôi ngồi bên mẹ mà lòng hạnh phúc tràn đầy, vẹn tròn khoảnh khắc…
Tháng Chạp mưa phùn, tôi cùng đám trẻ con trong làng thường được theo mẹ đi chợ Tết. Con đường quen thuộc mỗi ngày bỗng trở nên kỳ diệu ảo mờ. Hòa trong đoàn người đi chợ, những gương mặt thân quen đều tươi vui, hớn hở. Chợ Tết đông ngợp người và hàng hóa. Người đâu mà lắm, hàng hoá đâu mà nhiều, người bán, người mua, lời mời mọc, mặc cả như ong vỡ tổ. Trái với tâm trạng đượm chút nghĩ suy trăn trở của người lớn là phải tính toán mua gì, bao nhiêu cho đủ… thì đám trẻ nhỏ chúng tôi luôn tươi như hoa đào khi được mẹ mua cho bộ quần áo, đôi dép mới để diện Tết.
Chúng tôi lớn lên mang theo bao nhiêu ký ức về những ngày mưa phùn tháng Chạp quê nhà với bóng dáng hình của mẹ chịu thương chịu khó, tôi rời xa quê lên thành phố học tập và mưu sinh. Cứ mỗi độ tháng Chạp, gọi điện về cho mẹ, nghe tiếng lách cách, nhớ dáng mẹ tẩn tảo, còm lưng xếp củi và nhớ quê đến nao lòng. Tháng Chạp của năm xưa sẽ khác với tháng Chạp của những năm nay. Duy chỉ có mẹ, dẫu con cái đã công thành danh toại, đủ lo cho mẹ cuộc sống tiện nghi hơn nhưng mẹ vẫn giữ lại chái bếp, giữ lại thói quen xếp củi vào những ngày mưa phùn tháng Chạp. Bất chợt tôi thèm biết bao được trở về gian bếp cũ, trong mưa phùn chiều tháng Chạp, quẩn quanh bên mẹ, nghe thoảng gió lùa trên mái rạ, mùi sắn, mùi khoai mẹ nấu, lòng đầy ắp những kỷ niệm yêu thương…
Xuân Thương