Lúc này, trên những cánh đồng, những bông lúa đã ngậm no sữa, dần căng mình óng ả. Mới hôm nào ngang qua cánh đồng này, lúa còn xanh mướt đang thì con gái, thì nay những lá lúa, những bông lúa đã ngả sang màu vàng nhẹ như tô điểm cho cánh đồng, cho khung cảnh làng quê sắc màu mới. Xa xa kia là cánh đồng lúa xanh ngút ngàn chạy dài theo con sông quê yên ả. Cánh đồng là nơi gắn bó bao đời nay của những người nông dân quê tôi, cánh đồng cũng là nơi lưu giữ ký ức tuổi thơ của biết bao nhiêu thế hệ đã đi qua với những thăng trầm của cuộc sống. Từng thửa ruộng lớn nhỏ nối tiếp nhau ngả nghiêng theo gió tạo thành những đợt sóng chạy dài vô tận. Sóng lúa giống như những con sóng biển êm ả ru vỗ bờ ngoài khơi xa. Hương lúa trổ đòng thơm vấn vít lan tỏa khắp cánh đồng.

Mùi hương ấy rất lạ, đó là mùi dìu dịu, ngai ngái của bùn đất, mùi hanh hao của gió và cả mùi thơm tinh khiết, khô nồng của nắng. Mùi hương ấy như dịu dàng lan tỏa, không chút thẹn thùng e lệ mà tự nhiên khoe cái tinh khôi, đằm thắm với bao la đất trời, nắng gió tháng ba. Mùi hương ấy là thành quả bao tháng ngày một nắng hai sương của người nông dân, từ những ngày làm đất, gieo mạ, lo sâu, lo bệnh cho đến khi đơm hoa kết quả nên cảm giác như còn chất chứa cả những giọt mồ hôi mặn chát. Mùi hương ấy theo làn gió mơn man của những ngày tháng ba ở quê tôi thoang thoảng đưa càng khiến tôi thương nhớ đồng quê, nhớ những ngày thơ bé. Hoài niệm tuổi thơ mãi luẩn quất bên những cánh đồng lúa, bên mùi hương của lúa, từ hương tinh khôi của những cánh đồng lúa xanh thì con gái, đến mùi dìu dịu ngày lúa ngậm sữa trổ đòng, trà bông, mùi nồng nồng của cánh đồng lúa chín trĩu bông như tấm thảm vàng trải dài mênh mông trong nắng gió. Hương thơm của lúa trổ bông, hương thơm của ngày lúa chín, hương thơm khô nồng của rơm, hương thơm của nồi cơm gạo mới trong khói bếp lam chiều nhẹ tỏa. Tất cả hòa quyện vào nhau, cứ ngỡ như tan đi trong cơn gió thổi, cứ ngỡ như thoáng qua nhưng lại mãi vấn vương, quấn quýt tôi cho đến tận bây giờ.

Tôi sinh ra và lớn lên từ những đám ruộng lúa ở một vùng quê nghèo, và cũng nhờ đó mà học hành thành đạt rồi đi làm, rồi xa quê, và hôm nay tôi được trở về làm việc ở quê nhà, ngày ngày đi qua những cánh đồng lúa thơm thoang thoảng trong gió nghe cảm giác lâng lâng đến lạ. Những đứa trẻ như tôi một thuở làm nông cực khổ, một ngày bỗng chốc đi xa, nay trở về ngang qua ký ức, lòng không khỏi nao nao bồi hồi vang vọng lời tâm tình của cây lúa gợi nhắc kỷ niệm xưa. Tôi yêu cây lúa như yêu thương cha mẹ, làng xóm, quê hương. Lúa nhắc tôi nhớ một tuổi thơ chân lấm tay bùn trên cánh đồng trong buổi hoàng hôn của mùa gặt. Cuộc đời tôi khởi hành từ ruộng lúa, nên tôi rất nhớ cánh đồng ruộng mênh mông, hương lúa thơm ngào ngạt, tôi biết ơn lúa đã nuôi mình khôn lớn nên người và luôn tự nhắc mình dù có đi đâu, làm gì cũng không được phép quên mình là dân “gốc rạ”; đó cũng là niềm tự hào của bản thân trên bước đường công danh, sự nghiệp.

Nhớ những đêm trăng sáng thanh niên, nam nữ làng tôi lại trải chiếu trên thân đê đàn hát, xa xa là cả cánh đồng xanh mướt mát tỏa hương thơm dìu dịu. Tiếng hát bay bổng giữa cánh đồng lúa đưa hương ngào ngạt, giữa đất trời đầy niềm tin và hy vọng: “Tôi hát bài ca ngợi ca cây lúa/và người trồng lúa cho quê hương/quê hương ơi, có gì đẹp hơn thế/đồng lúa hẹn hò những mùa gặt/tình yêu bắt đầu từ đôi mắt/ngày mai bắt đầu từ hôm nay…”.

Lúa làm đòng sau vài tuần thì bắt đầu đơm bông nặng hạt, cả cánh đồng cùng những bông lúa rung rinh theo gió, tất cả được tạo nên từ tinh hoa của đất trời, đồng bãi, là những giọt mồ hôi một nắng, hai sương của người nông dân quê tôi. Mẹ bảo, cây lúa được mùa thì nặng hạt, lúa mất mùa thì ngỏng đầu lên. Từ cây lúa cũng là cách để nghĩ về con người, về cuộc sống để tự hoàn thiện mình, tự răn mình mà khiêm tốn, giản dị như đồng thơm, hương lúa trổ đòng.

Hương lúa cứ thế mà qua bao tháng bao ngày len lỏi vào ký ức. Để rồi, dù có đi xa, cái mùi dịu nhẹ ấy khiến biết bao người con lớn lên từ đất quê, từ ruộng làng như tôi nhớ mãi. Bỏ đôi giày bịt bùng, lội đôi chân trần vào lớp đất bùn, đưa tay chạm vào những bông lúa, cúi xuống hít hà hương thơm dìu dịu thân thương, hương lúa trổ đòng.

Xuân Thương